ئاره‌ق كردنه‌وه به یه‌كیك له حاله‌ته‌كانی نه‌خۆشی دائه‌نریت كه ریژه‌یه‌كی زۆر ئاو له‌ریگه‌ی پیسته‌وه به‌شیوه‌ی ئاره‌ق دیته ده‌ره‌وه به‌پیی وه‌رزه‌كان ئاره‌قكردنه‌وه ریژه‌ی جیاوازه‌و له‌وه‌رزی گه‌رما زیاتر ئاره‌ق ده‌رده‌ریت به‌هۆی جوله‌و كاركردن و وه‌رزش ریژه‌یه‌كه‌ی زیاتر ده‌كات
به‌پیی كه‌سه‌كان جیاوازه‌و جۆری هه‌یه
1- ئاره‌قی زۆر بی بۆن
نه‌فه‌رتيتی كێيه :
نه‌فه‌رتيتی خێزانی ( ئامنحوتێب )ی چواره‌مه ئه‌وه‌ی كه ناوی خۆی گۆڕی بۆ ( ئاخن ئاتون ) (ئاخناتون) هه‌ژده‌مين فيرعه‌ونی بنه‌ماڵه به‌ناوبانگه‌كه‌يان . نه‌فه‌رتيتی پارێزه‌ری ( توت عه‌نغ ئامون ) بووه .
واتای ناوه‌كه‌ی :
نه‌فه‌رتيتی به مانای ( ئافره‌تی جوان ) دێت ، له‌به‌ر جوانيه‌كه‌ی و ئاكاره‌كه‌ی بوو به خێزانی مه‌ليكی ميسر په‌يكه‌ره‌كه‌ی كه له مۆزه‌خانه‌ی ( ميسر ) له به‌رلين له ئه‌ڵمانيا جوانی ئه‌و كاتی ئه‌و ئافره‌ته ده‌رده‌خات
چه‌کی ئه‌تۆم ،جۆره چه‌کێکی سه‌ربازی تۆقێنه‌ره،که له کاتی ته‌قینه‌وه‌یدا بڕێکی هێجگار زۆر له ووزه‌ی ئه‌تۆمی به‌رهه‌م ئه‌هێنێت،یه‌که‌م تاقیکردنه‌وه و په‌ره‌پێدانی بۆمبای ئه‌تۆمی (که پێی ئه‌وترا : ئا بۆمبا) له ژیر ناوی ( پرۆژه‌ی مانهاتن) ،له 16-7-1945 له ناوچه‌ی تاقیگایه‌ك له نزیك ( ئالامۆگۆردۆ ) له ( نوی مه‌کسیکۆ ) تاقیکرایه‌وه، که له دووری 160 کم هه‌ست به‌و شه‌پۆله پاڵه‌په‌ستۆیه ئه‌کرا، ئه‌و هه‌وره‌ی له شێوه‌ی قارچکێكش دروستی کرد تا 12 کم به‌رز بووه .
ئه‌م پرۆژه‌یه له کاتی شه‌ڕی جیهانی دووه‌م له ساڵی 1942 ز دامه‌زرا له ژێر ڕکێفی جه‌نه‌ڕاڵێکی سه‌ربازی به‌ناوی (لێسلی گرۆڤیس) ده‌ست به‌کار بوو ،به به‌شدا
رووه‌كیكه كه‌به‌شیوه‌ی ده‌وه‌نه و به‌شیوه‌ی سروشتی و به‌تۆویش ده‌رویت وه‌له زوربه‌ی ناوچه‌كانی جیهان بلاوه و به‌ره‌كه‌ی ره‌نگی شینه
ناوی زانستی Vaccinium myrtillus
ناوی ئینگلیزی blue berry
وه‌گولیكی ناسكی شیری هه‌یه له‌كاتی كرانه‌وه‌یدا دیمه‌نیكی جوانی هه‌یه
له‌تازه‌ترین لیكۆلینه‌وه كه له زانكۆكانی به‌ریتانیاو ئه‌مریكا ئه‌نجامدراوه ده‌ركه‌وتوه كه
تووی شین چه‌ندین ماده‌ی به‌سودی تیایه كه‌بۆ له‌شی مرۆڤ پیویستن
